2 قانون مهم و نکات طلایی عمق میدان وضوح در عکاسی

عمق میدان وضوح در عکاسی

عمق میدان وضوح (Depth of field) در عکاسی به فاصله‌ی از نقطه‌ی فوکوس تا آخرین نقطه‌ی قابل تمیز در تصویر گفته می‌شود. به عبارت دیگر، این مفهوم به تعداد نقاطی اشاره دارد که در یک تصویر می‌توانند به صورت واضح و دقیق دیده شوند.
عمق میدان وضوح برای کنترل تمرکز و توجه بین فرعی و اصلی‌ترین بخش تصویر بسیار مهم است. برای تنظیم عمق میدان در عکاسی، باید از تغییرات دیافراگم و فاصله استفاده کرد. با باز کردن دیافراگم، میزان نور وارد دوربین می‌شود و عمق میدان کاهش می‌یابد. همچنین، با نزدیک شدن به سوژه، عمق میدان کوچکتر می‌شود و با دور شدن از سوژه، عمق میدان بزرگتر می‌شود.
در نهایت، عمق میدان در عکاسی به عنوان یکی از عوامل مهم در تأثیرگذاری بر جذابیت و کیفیت تصویر، توسط عکاسان حرفه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عکاسی کاربردی | مولف محمد مهدی تدین موغاری

مطمئن باشید بسیاری از عکاسان حرفه ای نیز چنین اطلاعات دقیق و کاملی را در خصوص عمق میدان وضوح و 2 قانون مهم مرتبط با آن ندارند. با مراجعه به کتب مختلف عکاسی و گفتگو با بسیاری از عکاسان به صحت این مدعا پی خواهید برد. وقتی صحبت از تقدم دیافراگم (منوی AV دوربین ها) می شود، اغلب عکاسان فکر می کنند مهمترین عامل موثر در میزان عمق میدان درعکاسی، میزان بسته یا باز بودن دیافراگم است. با نگاهی به نظرات دقیق استاد تدین در کتاب عکاسی کاربردی این موضوع به طور کامل رمز گشایی می شود . آنچه را که قصد داریم دراین مقاله به آن بپردازیم “نکات مهم در خصوص عمق میدان وضوح در عکاسی  ” بخشی از کتاب عکاسی کاربردی، تالیف استاد محمد مهدی تدین موغاری مدرس عکاسی و مدیر مسئول مرکز آموزش های هنری و سینمایی دارالفنون است.

تعریف عمق میدان وضوح

عمق میدان وضوح در عکاسی به میزانی اشاره دارد که قسمت‌های مختلف تصویر، از نزدیک تا دور، به چه اندازه مشخص هستند. به عبارت دیگر، عمق میدان نشان می‌دهد که چقدر از صورت عکس از نزدیک تا دور محدود به فاصله فوکوس قرار دارد.

در واقع، عمق میدان وضوح به میزانی مربوط می شود که فاصله بین نقطه فوکوس و نقاط دیگر تصویر، به صورت واضح مشخص شود.

فاصله سوژه تا پس زمینه مهمترین عامل موثر در عمق میدان

عمق میدان در عکاسی به میزان فاصله‌ای که اجزای تصویر، از جمله سوژه و پس‌زمینه، در آن وضوح دارند، اشاره دارد.

با افزایش فاصله سوژه تا پس‌زمینه، فاصله کانونی کاهش می‌یابد و عمق میدان نیز افزایش پیدا می‌کند.

به عبارت دیگر، با کوچک شدن فاصله کانونی، سوژه در برابر پس‌زمینه بیشتر متمایل به فوکوس خواهد شد و عمق میدان بیشتر خواهد شد.

تاثیر فاصله سوژه تا دوربین برعمق میدان وضوح

فاصله سوژه با دوربین یکی از عوامل مهم تعیین عمق میدان در عکاسی است. با افزایش فاصله سوژه تا دوربین، عمق میدان وضوح افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر، فاصله سوژه با دوربین یکی از عوامل مهم در تعیین عمق میدان عکس است.

اگر فاصله سوژه با دوربین کوتاه باشد، عمق میدان وضوح کاهش می‌یابد و سوژه و پس زمینه همزمان واضح خواهند بود. اما اگر فاصله سوژه با دوربین بلند باشد، عمق میدان وضوح افزایش می‌یابد و تنها بخشی از تصویر (به عنوان مثال، سوژه) واضح و دیگر بخش‌های تصویر (به عنوان مثال، پس زمینه) مبهم خواهند بود.
بنابراین، فاصله سوژه با دوربین یکی از عوامل مهم در تعیین عمق میدان وضوح در عکس است و باید با در نظر گرفتن این عامل در انتخاب فاصله مناسب برای عکاسی اقدام شود.

تاثیر فاصله کانونی لنز برعمق میدان وضوح

فاصله سوژه تا دوربین و فاصله سوژه تا پس‌زمینه دو عامل مهم در تعیین عمق میدان وضوح عکس هستند. هرچه فاصله سوژه تا دوربین بیشتر شود، عمق میدان وضوح نیز بیشتر خواهد شد.
لنزهای با فاصله کانونی بلند، مانند تله فتو و سوپر تله فتو، عمق میدان وضوح کمتری را ایجاد می‌کنند، در حالی که لنزهای با فاصله کانونی کوتاه، مانند ماکرو، عمق میدان وضوح کمتری را ایجاد می‌کنند. لنزهای با زاویه دید بسیار گسترده، مانند فیش آی، عمق میدان وضوح بیشتری را ایجاد می‌کنند.

تاثیرات مختلف لنزها بر روی عمق میدان وضوح به شرح زیر است:

•  لنز تله فتو: لنز تله فتو یک لنز با فاصله کانونی بلند است و باعث می‌شود که عمق میدان وضوح کمتری در عکس حاصل شود. این به معنی این است که با استفاده از این لنز، می‌توانیم اجسامی که در فواصل دورتر قرار دارند را در فوکوس قرار داده و آن‌ها را با وضوح بیشتری نشان دهیم.
  
  

  غذا گذاشتن برای عکاسی حیات وحش

• لنز سوپر تله فتو: لنز سوپر تله فتو نیز همانند لنز تله فتو، فاصله کانونی بلندی دارد، اما باعث می‌شود که عمق میدان وضوح بسیار کمی در عکس حاصل شود. این به معنی این است که با استفاده از این لنز، فقط اجسامی که در فاصله نزدیکی به لنز قرار دارند، می‌توانند با وضوح بالا نشان داده شوند و اجسامی که در فواصل دورتر قرار دارند، نمایش داده نمی‌شوند.
  
  

  عکس بالنز وایدانگل

   

•  لنز فیش آی: لنز فیش آی یک لنز با زاویه دید بسیار گسترده است و باعث می‌شود که عمق میدان وضوح بیشتری در عکس حاصل شود. این به معنی این است که با استفاده از این لنز، می‌توانیم به راحتی تصاویری با افق های منحنی و دنباله دار را ایجاد کنیم.
  
  

  عکس ماکرو حشره

• لنز ماکرو: لنز ماکرو یک لنز با فاصله کانونی کوتاه است و باعث می‌شود که عمق میدان وضوح کمتری در عکس حاصل شود. این به معنی این است که با استفاده از این لنز، می‌توانیم به راحتی تصاویری با فاصله نزدیک به سوژه را ایجاد کنیم و اجسامی که در فواصل دورتر قرار دارند، نمایش داده نمی‌شوند.
  
  

  نور و سایه | درعکاسی

• لنز PC (تصحیح کننده پرسپکتیو): لنز PC یک لنز خاص است که باعث کاهش افتشانی تصاویر
  “Image distortion” و تصحیح پرسپکتیو می‌شود، اما تاثیر چشمگیری بر عمق میدان وضوح ندارد.

بنابراین، می‌توان به این نتیجه رسید که نوع لنز و فاصله کانونی آن، تاثیر زیادی بر عمق میدان وضوح دارد. لنزهای بافاصله کانونی بلند، مانند تله فتو و سوپر تله فتو، عمق میدان وضوح کمتری را ایجاد می کنند، در حالی که لنزهای با فاصله کانونی کوتاه، مانند ماکرو، عمق میدان وضوح کمتری را ایجاد می کنند. در ضمن، لنزهای با زاویه دید بسیار گسترده، مانند فیش آی، عمق میدان وضوح بیشتری را ایجاد می کنند. همچنین، لنزهای PC، تاثیر چشمگیری بر عمق میدان وضوح ندارند و تنها افتشانی تصاویر و تصحیح پرسپکتیو را بهبود می‌بخشند.
بنابراین، برای ایجاد عمق میدان وضوح مناسب در عکس، باید نوع لنز را بر اساس فاصله کانونی و زاویه دید مناسب انتخاب کرد.

توضیح مهم:

• افتشانی تصویر در لنز PC به معنای اشتباهاتی است که در تصویری که از طریق لنز دوربین یا تلسکوپ گرفته شده است، وجود دارد. این اشتباهات معمولاً به علت خطای ناشی از انحراف نور از لنز، انحراف نور در داخل دستگاه تصویربرداری، یا قابلیت کاهش کیفیت تصویر در برخی شرایط نوری اتفاق می افتد.
• افتشانی تصویر می‌تواند شامل بخش‌هایی از تصویر باشد که ناواحد، ناواضح، فرورفتگی‌های رنگ، شکستگی‌های نوری، نویزهای تصویر، و یا نقاط سیاه در تصویر باشند. این اشکال در تصاویر می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های مختلفی مانند تنظیم دیافراگم، استفاده از فیلتر، و یا تغییر شرایط نوری برطرف شود.
• افتشانی تصویر در زبان انگلیسی به عنوان “Image distortion” شناخته می‌شود. همچنین می‌توان از عبارت‌های دیگری مانند “Image aberration” و “Image artifacts” نیز برای اشاره به این مفهوم استفاده کرد.

تاثیر فوکوس  برعمق میدان

نوع فوکوس در عکاسی می‌تواند تأثیر مهمی بر عمق میدان وضوح داشته باشد. عمق میدان وضوح به مجموعه‌ای از فواصلی گفته می‌شود که تصاویر در آنها به صورت قابل قبولی فوکوس می‌شوند. بسته به نوع فوکوس، می‌توانید عمق میدان مختلفی را در تصویر ایجاد کنید.
1. فوکوس دستی: در فوکوس دستی، فاصله تمرکز لنز به دست عکاس می‌افتد. در این حالت، عمق میدان وضوح به میزانی که فوکوس در آن تنظیم شده است، تغییر می‌کند. در واقع، با دستی کردن فوکوس، می‌توانید محدوده‌ای از فواصل را که در آنها تصاویر فوکوس می‌شوند، تنظیم کنید.
2. فوکوس خودکار: در فوکوس خودکار، دوربین به صورت خودکار فوکوس را تنظیم می‌کند. در این حالت، عمق میدان وضوح به میزانی که دوربین تنظیم شده است، تغییر می‌کند. اغلب دوربین‌های خودکار، با استفاده از سیستم‌های تشخیص فاز و کانتراست، محدوده‌ای از فواصل را که در آنها تصاویر فوکوس می‌شوند، تنظیم می‌کنند.
3. فوکوس ثابت: در فوکوس ثابت، فاصله تمرکز لنز برای تمام تصاویر ثابت است. در این حالت، عمق میدان وضوح بسته به فاصله کانونی و دیافراگم تنظیم می‌شود.
4. فوکوس هایپرفوکال: در فوکوس هایپرفوکال، فاصله تمرکز لنز به گونه‌ای تنظیم می‌شود که بیشینه عمق میدان وضوح ایجاد شود. در این حالت، تمام تصاویر در فاصله‌ای مشخص فوکوس خواهند شد.
به طور کلی، نوع فوکوس در عکاسی می‌تواند تأثیر مهمی بر عمق میدان وضوح داشته باشد و برای داشتن تصاویر با عمق میدان گسترده و جزئیات بیشتر، می‌توانید از روش‌هایی مانند فوکوس هایپرفوکال و تنظیم دیافراگم استفاده کنید.

عمق میدان وضوح

تاثیر دیافراگم برعمق میدان

دیافراگم یکی از عوامل مهم در کنترل عمق میدان وضوح در عکاسی است. دیافراگم به میزانی که باز یا بسته شود، تأثیر مهمی بر عمق میدان وضوح دارد. در واقع، با باز شدن دیافراگم، عمق میدان وضوح کاهش می‌یابد و با بسته شدن دیافراگم، عمق میدان وضوح افزایش می‌یابد.
برای فهم بهتر مفهوم، باید دانست که دیافراگم چیست؟ دیافراگم یک سیستم شامل پرده‌هایی است که در داخل لنز قرار دارند. با باز شدن دیافراگم، پرده‌ها به طور خودکار باز می‌شوند و نور به دوربین وارد می‌شود. با بسته شدن دیافراگم، پرده‌ها جمع می‌شوند و کمترین مقدار نور به دوربین وارد می‌شود.
باز شدن دیافراگم به معنای افزایش قطر دیافراگم است. با افزایش قطر دیافراگم، نور بیشتری به دوربین وارد می‌شود و این باعث کاهش عمق میدان وضوح می‌شود. به عبارت دیگر، با باز شدن دیافراگم، فاصله بین نقاطی که در آنها تصاویر فوکوس می‌شوند، کاهش می‌یابد و عمق میدان وضوح کمتر می‌شود.
بسته شدن دیافراگم به معنای کاهش قطر دیافراگم است. با کاهش قطر دیافراگم، کمترین مقدار نور به دوربین وارد می‌شود و این باعث افزایش عمق میدان وضوح می‌شود. به عبارت دیگر، با بسته شدن دیافراگم، فاصله بین نقاطی که در آنها تصاویر فوکوس می‌شوند، افزایش می‌یابد و عمق میدان وضوح بیشتر می‌شود.
به طور کلی، دیافراگم یکی از عوامل مهم در کنترل عمق میدان وضوح در عکاسی است و با باز یا بسته شدن دیافراگم، می‌توانید عمق میدان وضوح را تنظیم کنید. در عکاسی پرتره، معماری و مناظر طبیعی، استفاده از دیافراگم باز برای کاهش عمق میدان وضوح و ایجاد پس زمینه بلوری و در عکاسی فضای باز، استفاده از دیافراگم بسته برای افزایش عمق میدان وضوح و نشان دادن جزئیات بیشتر، معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرد

دو قانون مهم در مرتبط با عمق میدان وضوح در عکاسی

1. قانون ویاست (Viast) که به نام توئودور شایم‌فلوگ (Theodore Scheimpflug) شناخته می‌شود، در عکاسی، به عنوان یک روش کنترل عمق میدان به کار می‌رود. این قانون برای داشتن عکس‌های با فاصله کانونی بزرگ و عمق میدان گسترده، بسیار مفید است. در این روش، نقاط مختلف تصویر که برای فوکوس مورد نظر قرار می‌گیرند، روی یک صفحه مستوی قرار می‌گیرند تا مرکز لنز، سطح حساسیت دوربین و سطح تصویر روی یک خط مشترک قرار گیرند. در این حالت، به جای اینکه فوکوس تنها بر روی یک نقطه باشد، محدوده‌ای از فاصله‌ها را می‌توان فوکوس کرد. این به معنی داشتن عمق میدان گسترده‌تر و کنترل بهتری بر روی آن است.
   به طور کلی، قانون ویاست یکی از روش‌های مهم در عکاسی حرفه‌ای است که به کنترل عمق میدان کمک می‌کند و در بسیاری از روش‌های عکاسی از جمله عکاسی صنعتی، عکاسی پانوراما و عکاسی معماری استفاده می‌شود.
2. هایپرفوکال (Hyperfocal) در عکاسی به معنی فاصله‌ای است که نقطه فوکوس در آن، بیشینه عمق میدان را ایجاد می‌کند. در واقع، هایپرفوکال بهترین فاصله تمرکز لنز است که می‌تواند باعث شود همه‌ی نقاط تصویر در فاصله‌ی دلخواه فوکوس قرار گیرند.
   برای تعیین فاصله‌ی هایپرفوکال، ابتدا باید دانست که عمق میدان به چه عواملی بستگی دارد. به طور کلی، عمق میدان به عواملی مانند فاصله کانونی، دیافراگم و فاصله‌ی موضوع از دوربین بستگی دارد. به عنوان مثال، با باز کردن دیافراگم به مقدار کافی برای داشتن عمق میدان گسترده، و تنظیم فاصله تمرکز لنز در فاصله‌ی هایپرفوکال، می‌توانید تمامی نقاط تصویر را در فاصله‌ی دلخواه فوکوس کنید. این به معنی داشتن عکسی با عمق میدان گسترده و جزئیات بیشتر در تصویر است.
   در کل، هایپرفوکال یکی از روش‌های مهم در عکاسی حرفه‌ای است که به کنترل عمق میدان کمک می‌کند و برای داشتن عکس‌های با فاصله کانونی بزرگ و عمق میدان گسترده، بسیار مفید است. استفاده از هایپرفوکال در عکاسی معماری، پیش‌ماندها و مناظر طبیعی به خوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.