موزه زمان از مکان های عکاسی تهران
برای آشنایی با مکان های عکاسی تهران شناخت تهران وجاذبه های فرهنگی ، هنری ،تفریحی و ویژگی های بافت تاریخی واجتماعی شهر ضرورت دارد.
یکی از اماکنی که برای عکاسان همیشه پرجاذبه بوده اند موزه هاست .در این مقاله قصد داریم تا بامعرفی موزه زمان
شما را بایکی دیگر از مکان های عکاسی تهران آشنا کنیم.
مقدمه
معماری موزه زمان یکی از ارکان مهم تمدن بشر به شمار می رود که همواره از دیربازتاکنون سهم برجسته ای در شکل گیری
هویت فرهنگی اقوام و ملل گوناگون ایفا نموده است.
موزه زمان معماری پیوندی است میان اندیشه دیروز و امروز و فردا.
از ان زمان که بشر غارنشین،دخمه های تاریک را رها کرد و اقدام به برپایی سرپناه نمود تا فارغ از غم ستیزیا جانوران وحشی و عوامل طبیعی،حیات انسانی خود را اغاز نماید،
شالوده فن و هنری معماری ریخته شد واین میراث بشری همچنان در طول تاریخ موزه زمان هم راستا با پیشرفت دانش،
دستخوش تحولات و دگرگونی های بی نظیری شده است.
بی شک انچه معماری موزه زمان را در دوران مختلف تاریخی برجسته تر کرده است،
خلاقیت و هنر به کار رفته در تزیینات وابسته به معماری است که در جای جای اثارموزه زمان معماری به یادگار مانده
از گذشته هویت، اندیشه، باور، هنر وخلاقیت پیشینیان را به تصویر می کشد.بناهای تاریخی موزه زمان همواره ایینه
تمام قد پیشینه فرهنگی و تاریخی تمدن کشورهاهستند و در این میان بنای موزه هااز این قائده مستثنی نیستند و در حقیقت
ویترین و نما فرهنگ یک کشورتلقی می شوند.هنر و تزیینات معماری درایران درواقع نمادی فرهنگی از هویت و اصالت مردم ایران است.
تاریخچه بنا
ساختمان موزه زمان یکی ازمنحصربه فردترین بناهای تهران از لحاظ تزیینات معماری است که قبل ازانقلاب اسلامی منزل شخصی اقای حسین خداداد بوده و در سال 1378 به همت اداره کل موزه های انقلاب بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
ایران و تحت عنوان موزه زمان تغییر کاربری داد.هنرهای به کار رفته در این بنا شامل: گچ بری، گره چینی، منبت کاری،
اجرچینی، کاشی معرق، حجاری وآیینه کاری می باشد.
پیشینه این باغ با مساحت 5000 متر مربع به دوره محمد شاه و ناصرالدین
قاجار برمی گردد.
ساختمان ابتدایی مربوط به اواخر قاجار، بنایی یک طبقه از جنس خشت و گل
بود؛ این بنا به طور کامل طی سال های 1343 _ 1356 مورد بازسازی قرار
گرفت، طبقه دوم به ان اضافه شد و جهت مقاوم سازی بنا، اسکلت اهنی
جایگزین اسکلت چوبی گردید. لازم به ذکر است که زیربنای این ساختمان در
حدود 700 متر مربع می باشد و مهندس مشاور ساختمان اقای ابتکار و
معمارهای این بنا اقای استاد کاشی و حاجی رمضان عباسیان بودند.
ویژگی مهم این بنا تزیینات گچ بری کم نظیر ان است که گروهی 40 نفره از
هنرمندان زبده در حدود 13 سال به خلق این اثر پرداخته اند.
طرح و نقش های به کار رفته تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی می باشد.
ساختمان این موزه قدمتی بیش از 80 سال دارد و گچ بری های بی نظیر با
طرح های اسلیمی همچون شاخه هایی از برگ و گل روییده بر جسم و جان
بنا، اجرکاری و مقرنس کاری هایی که نظم هنر ایرانی را به رخ می کشد؛
معرق کاری های نقش بسته بر دیوارها، همنشینی تکه های کاشی رنگی در
کنار هم و همچنین گره چینی های به کار رفته در پنجره ها و در های این بنا،
بازتابی از هندسه درهم تنیده شیشه و چوب و رنگ، خود شاهدیست بر
دمیدن هنر باشکوه هنرمندان چیره دست ایرانی در کالبد زمان. نمای بیرونی
ساختمان مانند سردرها و حاشیه ان ها ترکیبی از سبک قاجاریه و سبک
جدید است.
گچ بری
در قسمت هایی از داخل بنا نظیر سقف طبقه اول و ستون ها گچ بری بر روی
ایینه انجام شده است که جذابیت خاصی را به ان بخشیده است. گچ بری های
عمارت موزه زمان که شامل نقوش گیاهی، حیوانی و هندسی است، از نظر
تنوع در طرح بی نظیر تلقی می شود.
براساس مستندات موجود گچ بری ستون های طبقه اول را استاد نعمت، شکل
بندی و قاب بندی سقف را استاد حبیب و استاد عبدالله سقف سالن اصلی،
استاد عبدالکریم نوید تهرانی دور پنجره ها و درها در قسمت خارجی
ساختمان و سقف پاگرد طبقه اول را استاد یحیی پور و بخشی از سرسرا را
استاد علی شیخی انجام داده اند.
در جای جای این عمارت هنری، تکنیک هایی از گچ بری نظیر مشبک، تنگ
بری، کاسه فرورفته در سقف، مقرنس و… چشم نواز است.
اتاق اصفهانی ها
اتاق اصفهانی های موزه زمان فضایی بسیار با شکوه و خیره کننده است که
طراحی و اجرای ان به مدت 3 سال ) 1353 _ 1356 ( به طول انجامید و
طرح های این اتاق به تشعیر معروفند که طراح ان اقای عیسی بهادری از
شاگردان کمال الملک بودند.
طرح گچبری این اتاق برگرفته از اتاق موسیقی کاخ عالی قاپوی اصفهان و
به سبک دوره صفویه است.
در این اتاق تابلوی بسیار زیبایی با نام تابلوی افرینش گچ بری شده وگوشه
های سقف مقرنس سه پایه ای با روکش طلاکاری شده قرار دارد که 99
درصد مس و 1 درصد طلا است.
آجرکاری
اجرتراشی دیواره های دور عمارت، بافتها و طرح های در هم تنیده بر اجرها
که حدود 8 سال به طول انجامید، اثر دستان هنرمند استاد حاجی حسن تقی
زاده قمی است.طرح های اجرکاری محوطه موزه، نمایشی از بافت های
اجرکاری است که به زیبایی، تنوع در اجرای تزیینات اجرکاری را در قابها به
تصویر می کشد.
گره چینی، حجاری و مقرنس کاری
هنر گره چینی در اغلب پنجره های بناهای تاریخی ایرانی، نشان از اهمیت
این هنر در معماری ایرانی دارد. تزیینات در هنرهای اسلامی به طور کلی به
سه قسم گیاهی، هندسی و کتیبه ای قابل تقسیم است و تزیینات هندسی را در
ایران گره چینی یا گره سازی می نامند و معمولا ترکیبی است از شمشه ها و
قطعات چند ضلعی که در ترکیبی موزون با یکدیگر قرارگرفته اند.
گره ها برحسب ان که مشابه یا الهام گرفته از کدام عنصر طبیعی یا مصنوعی
باشند، شکل و نام متفاوتی داشته و به گروه های زیر طبقه بندی می شوند:
گره ها الهام گرفته از گیاهان، حیوانات، اشیا، اشکال هندسی، کرات اسمانی
و انتزاعی.
از دیگر شاخص های هنری بنای موزه می توان به هنر گره چینی چوبی
درها و پنجره ها اشاره کرد که کار دستان هنرمند استادانی همچون استاد پدر
)اقای پدر(، حاجی محمد کاشی و استاد حسین است، انجا که ذوق و خلاقیت
هنرمندان ایرانی را به تصویر می کشد.
از انواع گره های به کار رفته در درها و پنجره های این عمارت می توان به
گره پنج کند، ترنج تند، شمسه، سه پری، طبل، سرمه دان، پنج پری و …
اشاره کرد.
گره چینی، حجاری و مقرنس کاری
هنر گره چینی در اغلب پنجره های بناهای تاریخی ایرانی، نشان از اهمیت
این هنر در معماری ایرانی دارد. تزیینات در هنرهای اسلامی به طور کلی به
سه قسم گیاهی، هندسی و کتیبه ای قابل تقسیم است و تزیینات هندسی را در
ایران گره چینی یا گره سازی می نامند و معمولا ترکیبی است از شمشه ها و
قطعات چند ضلعی که در ترکیبی موزون با یکدیگر قرارگرفته اند.
گره ها برحسب ان که مشابه یا الهام گرفته از کدام عنصر طبیعی یا مصنوعی
باشند، شکل و نام متفاوتی داشته و به گروه های زیر طبقه بندی می شوند:
گره ها الهام گرفته از گیاهان، حیوانات، اشیا، اشکال هندسی، کرات اسمانی
و انتزاعی.
از دیگر شاخص های هنری بنای موزه می توان به هنر گره چینی چوبی
درها و پنجره ها اشاره کرد که کار دستان هنرمند استادانی همچون استاد پدر
)اقای پدر(، حاجی محمد کاشی و استاد حسین است، انجا که ذوق و خلاقیت
هنرمندان ایرانی را به تصویر می کشد.
از انواع گره های به کار رفته در درها و پنجره های این عمارت می توان به
گره پنج کند، ترنج تند، شمسه، سه پری، طبل، سرمه دان، پنج پری و …
اشاره کرد.
سنگ تراشی یا حجاری یکی از کهن ترین و قابل احترام ترین پیشه های
ایران است. حجاری به طور گسترده در ایران از دوره هخامنشی اغاز شده
که غالبا به صورت نقش برجسته ها، کتیبه ها، سر ستونها و ستونها بوده
است. سنگ یکی از عناصر طبیعی به شمار می رود که بیشترین استحکام را
نسبت به دیگر عناصر دارد و به وفور در طبیعت یافت می شود، به همین
دلیل به یکی از منابع غنی از دیرباز تا به امروز در زندگی روزانه بشریت
کاربرد به سزایی داشته است.
یکی از هنرهای تزیینی به کار رفته در این موزه، حجاری است. در بخش
ابنما و محوطه بیرون موزه و همچنین بر روی دیوارها نمونه اثار حجاری به
چشم می خورد.
از دیگر تزیینات بکار رفته در بنای موزه، مقرنس کاری است که در کنار
سایر هنرهای زیبای اجرا شده در موزه خودنمایی می کند.
مقرنس نوعی از تزیینات معماریست که در قسمت بالای دیوارها، به خصوص
در سقف، گوشه های سقف بناها با استفاده از عناصری همچون اجر، گچ،
ایینه، چوب و… و با نقوش و اشکال مختلف و متنوع اجرا می شود.
کاشی کاری
طراحی و ساخت پانل های کاشی معرق بخش محوطه این بنا را استاد عباس
کاظم پور به عهده داشتند که با توجه به طرح و انتخاب رنگ های کاشی ها
این اثار ماندگار شده و زیبایی چشم نوازی دارد. اقایان اصغر و فضل الله
پنجه پور، حسین حنجاری، علی سنجابی، صمد براتی نیز از همکاران استاد
عباس کاظم پور در اجرای کاشی کاری ها این بنا بودند.
مکان و کاربری موزه
تماشاگه زمان )خانه حسین خداداد( که به نام موزه ساعت نیز شناخته می
شود و در تهران، خیابان ولیعصر، خیابان زعفرانیه، نبش چهارراه پرزین
بغدادی واقع شده است، مجموعه ای از ابزارهای زمان سنجی و گاه شماری
است.
در محوطه این موزه ساعت های نخستین مانند ساعت افتابی، ساعت شنی،
ساعت ابی و ساعت سوختی قرار گرفته اند.
در درون عمارت نیز ساعت های مکانیکی دیواری، رومیزی، جیبی و مچی
قرارگرفته اند، همچنین بخشی از عمارت به اسنادی درباره گاهشماری جلالی
و پیشینه ان در ایران اختصاص یافته است.
در طبقه دوم موزه ساعت های جیبی معمولی و سفارشی متعلق به
شخصیتهای تاریخی و سیاسی، ساعت های ویژه ای چون ساعت کارت زنی،
شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و همچنین ساعت های مچی در انواع دستبندی
و دو زمانه به چشم می خورد.
مرمت بنای موزه
این بنا در سال 1397 مورد مرمت قرار گرفت؛ از جمله مرمت های صورت
گرفته در این بنا شامل: اسیب شناسی و مرمت گره های چینی بنا، مرمت
شیروانی، مرمت جوی اب، نقاشی و رنگ امیزی فضاهای داخلی و بیرونی
ساختمان موزه می باشد.
مقاله مکان های عکاسی تهران، باغ موزه نگارستان به کوشش خانم سولماز مولایی
از هنرجویان رشته عکاسی آموزشگاه عکاسی دارالفنون انجام شده است.
آموزشگاه عکاسی حرفه ای وکلاس عکاسی خوب فقط آموزشگاه دارالفنون واقعا آموزشگاه عکاسی تهران بهتر از دارالفنون ندیدم
14