پیش درآمدی بر صدا و تصویر

صدا و تصویر در سینما

صدا و تصویر در سینما

مقاله ای که مشاهده می فرمائید به قلم محمد سعید خسروی،تدوینگر ،مولف ، محقق و مدرس صدا و سیما نگارش شده است.
استاد محمدسعید خسروی مدرس رشته تدوین آموزشگاه سینمایی دارالفنون از تدوینگران برجسته کشور می باشند.

صدا و تصویر در سینما

صدا و تصویر در سینما

۱– تصویر :

*هر تصویر یا ثابت است و یا متحرک

تصویر ثابت = title ( عنوان و نوشته) –text ( متن)–  – photo – still image  (عکس) picture

ثصویر متحرک = film – cinema – movie – video – view – pictures – vision

معمولا تصویری که از تلویزیون پخش می شود را vision می گویند. ( ویزیون به فرانسه و ویژن به انگلیسی)

تصویر و منظره ای که مقابل دید چشم باشد view ( وی یو ) می گویند.

تصویر دوربین تلویزیونی( دوربین TV ) را ویدیو ( video) می گویند.

تصاویری که دوربین پی درپی تا لحظه قطع دوربین می گیرد را plan ( پلان) یا ( شات ) shot می گویند.

درنرم افزارها اگر ایجاد تصویر با نقطه وخط باشد به آن تصویر vector برداری می گویند واگر با پیکسل باشد به آن تصویربیت مپ Bit map یا رستر می گویند.

دانه های ریز (ذرات) تشکیل دهنده تصویر فیلم سینمایی ویا فیلم عکاسی را گرین ( grain ) میگویند. هرچه دانه ها ریزتر (تعداد ذرات بیشتر) باشد کیفیت تصویر فیلم بالاتر میباشد و به آن تصویر فاین گرین ( fine grain ) واگر دانه ها درشت باشند تصویر را گرینی می گویند.
ذرات تشکیل دهنده تصویر دیجیتالی را پیکسل( pixel ) میگویند وهرچه تعداد پیکسل بیشتر باشد کیفیت تصویر بالاتر می باشد .

تعداد پیکسل یک قاب تصویر ( فریم frame ) را رزولوشن ( resolution ) می گویند . هرچه رزولوشن بیشتر باشد کیفیت بهتر است.
روش تصویرسازی قبلی دردوربین های تلویزیونی (دوربین ویدیویی) را definition standard (SD) با روش P.A.L پال یا سکام S.E.C.A.M یا ان تی اس سی N.T.S.C میگویند. روش تلویزیون ایران پال می باشد .

تعداد پیکسل یک فریم (رزولوشن) تصویر پال ۵۷۶ × ۷۲۰ پیکسل است. یعنی ۷۲۰ پیکسل درهرردیف افقی از قاب تصویر وجود دارد ضرب درتعداد ردیف های فریم آن ۵۷۶ ردیف است که حاصل آن رزولوشن پال می شود (رزولوشن آن ۴۱۵ کیلو پیکسل می باشد).
روش تصویرسازی امروزی دردوربین های ویدیویی را high definition) HD )میگویند. کیفیت آن حداقل دوبرابر تصویر پال می باشد با رزولوشن ۱۰۸۰ × ۱۴۴۰ و در روش FULL – HD با رزولوشن ۱۰۸۰ × ۱۹۲۰ میباشد.به رزولوشن HD وبالاتر Hi. Res * می گویند.درسینمای دیجیتال (درسینمای امروزی جنس فیلم برای فیلمبرداری منسوخ شده است ودرحقیقت با دوربین ویدیویی دیجیتالی تصویربرداری می شود) رزولوشن تصویر معادل فیلم ۳۵ میلی متری ۴ K می باشد(هرکیلو پیکسل = ۱۰۲۴ ) رزولوشن آن ۲۰۴۸ × ۴۰۹۶ پیکسل است.

نسبت ابعاد تصویراستاندارد سینما و ویدیوی اولیه ۳ : ۴ ( ۴ به ۳ – طول آن ۴ وعرض آن ۳) می باشد (درسینما ۱ : ۳۳ / ۱ نیزمیگویند)
نسبت ابعاد تصویر ویدیوی   ۱۶:۹HD می باشد که حدودا نزدیک به ابعاد تصویر فیلم سینما اسکوپ (۱ : ۳۵ / ۲ – از ۱۹۵۰ ) می باشد.

صفحه نمایش عریض(پرده عریض )  – TV

Tv-wide screen (از سال ۲۰۰۰ میلادی به بعد)

یک فایل file می تواند حاوی تصویر ثابت و یا تصویر متحرک و یا صدا ویا ترکیبی از آن ها باشد.

صدا و تصویر در سینما

* / های رز ( High Resolution = Hi. Res ) و به رزولوشن کمتر از HD لو رز می گویند(Low Resolution = Low. Res)

بهترین کیفیت عکس دیجیتالی با فرمت BMP و بعد ازآن PSD می باشد و کیفیت بسیارعالی فرمت RAW میباشد ( رزولوشن آن بیشتر از FULL – HD می باشد ) ولی فرمت رایج عکس JPEG است که دارای رزولوشن پایین و ظرفیت بسیار کمی می باشد.
بهترین کیفیت تصویر ویدیو در روش استاندارد SD با فرمت AVI می باشد و در دیجیتالی با فرمت DV – AVI است و بعد ازآن با فرمت MPEG 2 می باشد .

بهترین کیفیت تصویر ویدیوی دیجیتال در روش HD فرمت فول اچ دی( ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ ) می باشد و فرمت فشرده آن H /264 یا MP 4(MPEG 4) می باشد.

فرمت های تصویری آلفا یا آلفا کانال( alpha cannel ) وهم چنین زمینه تصویری ترانسپارنسی( transparency شفافیت) دارای ویژگی خاص هستند که بدون هیچگونه تنظیمی خود موضوع داخل قاب تصویر بدون زمینه دورتادور آن وبدون لبه های قاب تصویر آن روی تصویر زیرین قرار میگیرند .
مانند فرمت های png / psd / gif / title

ویژگی تصاویردیجیتالی کروماکی chromakey (( تصاویری که دارای زمینه پشت (بک گراند back grand ) ویا زمینه جلو (فورگراند Fore grand) تک رنگ باشند)) : با برقراری افکت کروماکی وتنظیم آن روی این نوع تصاویر رنگ زمینه و لبه قاب تصویر حذف می شوند و به جای آن تصویر زیرین جایگزین می شود.

۲ – صدا :

صدا ها بصورت مونو ( mono ) یا استریو ( stereo ) یا دالبی ساراند ( Dolby Surround ) ضبط و پحش می شوند.
صدا = phone – sound – son – voice – audio – noise – ambience

به صدا های طبیعی مانند صدای باد و باران وصداهای مصنوعی  (صدا هایی که توسط انسان ساخته می شود) مانند صدای ماشین و هواپیما ساند sound میگویند

به صداهایی که بوسیله مدارهای الکترونیکی مانند ضبط صوت و ویدیو کاست و کامپیوتر ضبط شده اند آودیو audio می گویند.
به صدای آزار دهنده و پر سروصدا ویا صدای مزاحم صدای نویز noise می گویند.

به صدای محیط و اطراف صدای آمبیانس ambience میگویند ( آمبیانس به فرانسه و امبی انت ambient به انگلیسی )

به صداهایی که با یک میکروفون و یا چند میکروفون در یک باند صدا ضبط شوند صدای مونو mono میگویند.
به صداهایی که با میکروفون های سمت راست و میکروفون های سمت چپ به همان صورت در دو باند راست و چپ صدا بصورت مجزای ازهم ضبط شوند صدای استریو stereo یا استریوفونیک stereo phonic می گویند.

به صداهایی که با میکروفون های سمت راست وچپ و جلو و عقب و وسط صحنه به همان صورت درباند های راست وچپ وجلو و عقب و وسط بصورب مجزای ازهم ضبط شوند صدای دالبی ساراند میگویند( به آن Dolby 5.1 ویا صدای گسترده چند باندی نیز می گویند) واحد شدت صدا و شدت روشنایی تصویر dB ( دسی بل یا دی بی ) است .

۱۰۰ % طبیعی صدا برابر با صفر دسی بل ( ۰ dB) درروش آنالوگ و منفی ۱۲ دسی بل در روش دیجیتال می باشد.فرمت عالی درصدا wave ) wave دراینجا به معنی موج صدا ) می باشد که حجم و ظرفیت بسیار بالایی دارد.

فرمت خوب صدا mpeg3)mp3 ) می باشد که ظرفیت بسیارکمی دارد .

مشخصه صدای دیجیتال درایران (رادیو وتلویزیون وسینما) : روش pcm / stereo / و دامنه ۱۶ bit / با فرکانس ۴۸۰۰۰ hz هرتز است.

۳– رنگ :

مشخصه رنگ های اصلی ورنگ های مکمل و روشنایی تصویر :

رنگ های اصلی در تلویزیون و مانیتور و سینما (فیلم) قرمز و سبز و آبی ( RGB = red – green – blue ) می باشد .
البته توجه شود در سینما و تلویزیون منظور سه نور رنگی است که به صورت رایج رنگ میگویند.

رنگهای اصلی درنقاشی قرمز red و زرد yellow و آبی blue یا قرمز و زرد و سبزابی(فیروزه ای cyan سایان) می باشند .
درصنعت چاپ از رنگ های مکمل (به آن رنگ های فرعی هم میگویند) یعنی سبزابی cyan و سرخابی (زرشکی روشن) magenta و زرد yellow بعلاوه یک کانال سیاهی رنگ به نام k برای درجه تیره شدن رنگ استفاده می شود و درمجموع به آن CMYK می گویند.
فرمت خوب تصاویر دیجیتال درصنعت چاپ tif می باشد.

شدت رنگ های RGB هرکدام از صفر تا ۲۵۵ می باشد. اگر شدت هر سه رنگ صفر باشد رنگ سیاه به دست می آید واگر شدت هر سه رنگ ۲۵۵ باشد رنگ سفید به دست می آید. و ازمخلوط هر سه با نسبت های مختلف رنگ های دیگر به دست می آید .
در اصطلاح به رنگ های قرمز و متمایل به قرمز رنگ گرم warm color می گویند و به رنگ های آبی و سبز و متمایل به آن هارنگ سرد cool color می گویند.

در فیزیک نور ترکیب سه نور رنگی RGB را به Y به مفهوم روشنایی رنگ یا سیگنال روشنایی Luminance نمایش می دهند.
و Yبرابر با مجموع RGB است .

در تصویرسازی دوربین رنگی ویدیو ازسیگنال (  Y = R + G + B ) و سیگنال تفاضل رنگی قرمز R – Y ( به آن U می گویند ) و سیگنال تفاضل رنگی آبی B – Y ( به آن V می گویند ) استفاده می شود که به روش رنگی Y U V مشهور است.

در روش تنظیمات رنگ به غیر از تنظیمات RGB و CMY روش دیگری به نام HSL ( یا HSB ) وجود دارد : ( هیو H = Hue طیف رنگ ها –/- ( S = Sturation اشباع / دراینجا غلظت رنگ ها – /-( L = Luminance / Lightness / B = Brightness ) روشنایی -درتنظیم هر رنگ سه تن Tone رنگی( ته مایه رنگی – رنگ مایه) وجود دارد : برای مناطق روشن تصویر high lights شدت آن رنگ – برای مناطق تیره تصویر shadows تیره گی آن رنگ — و برای مناطق حد وسط روشنایی و تیرگی تصویر mid tones برای روشنایی و تیره گی کل تصویر از دو تنظیم استفاده می شود : bright / brightness سفیدی و روشنایی – contrast تضادبین روشنایی و تیره گی تصویر

در اصطلاح رنگ هیو hue طیف رنگ ها از سیاه تا رنگ سفید (شامل رنگهای اصلی و مکمل و سیاه و سفید) می باشد و کروما یا کرومینانس Chroma / Chrominance موج یا سیگنال رنگ است و گاما gamma کنتراست رنگ است و ته مایه رنگی (رنگ مایه) را تن tone یا تونالیته رنگ و خود رنگ را کالر color ( با نوشتاری آمریکایی color ) می گویند .

کنتراست برای کل تصویرعمل می کند ولی gamma برای تنظیم کنتراست رنگ استفاده می شود مانند : Gamma – red وgamma – green
و gamma – blue
تصویر با درصدی ازخاکستری را تصویر gray scale (تصویر سیاه وسفید نرم) و تصویر کاملا سیاه وسفید را black & white می گویند.

صدا و تصویر در سینما

محمد سعید خسروی

صدا و تصویر در سینما

مرکز آموزشهای هنری و سینمایی دارالفنون

صدا و تصویر در سینما